JANES’S WALK PASAIA | 2021

Jane’s Walk PASAIA 2021

Joan den azaroaren 11n, Pasai Antxoko Bekoz Beko elkartearekin lankidetzan, Pasaiako elkarte, talde eta eragileekin bilera egin zen Janeko Pasealekuen proiektuaren barruan.

Álvaro E. Olaiz eta Victor Aspe arkitektoen “Hirian ibili. Jane Jacobs: kaleen, espaloien eta plazen erabilera-balioa” aurkezpena egitarauren barne zegoen. Baita “Txomin:hiri-eraldaketaren kronika dokumentalaren emanaldia”, Iñaki Luisek (Luz Norte Films) egina, eta tailer bat, Pasaiako puntu beltzak eta problematikoak identifikatzeko ere bai.

Topaketan parte hartu zutenek Pasai Antxo, Pasai San Pedro, Donibane eta Trintxerpeko puntu problematikoak identifikatu zituzten, hiru irizpide hauen arabera:

• Beldurra: segurtasunik ezari lotutako lekuak, bereziki emakumeentzat: argirik eza, ikuspen txarra, zirkulazio urria, etab.
• Trafikoa: ibilgailuen iraulketa, gehiegizko trafikoa, oinezkoentzako guneetan gaizki aparkatuta dauden ibilgailuak, oinezkoen eta ibilgailuen arteko elkarbizitza, etab.
• Oztopo arkitektonikoak: Pasaiako elementu topografikoak: maldak, eskailerak, igogailuak, urbanizazio-akatsak -espaloi altuak, neska-mutilen eta adineko pertsonen erorketak-, etab.

Abenduaren 18an, tailerrean bildutako informazioaren ondoren, Jane’s Walk bat egin zen Pasaian eta bertan Pasai Donibane, Pasai San Pedro, Trintxerpe eta Pasai Antxon ibili ziren.

(Iñaki Luisek egindako bideoa – Luz Norte Films)

Tailerrean eta pasealekuan bildutako informazioarekin, PASAIAKO gune problematikoen MAPA bat egiten ari dira, eta mapa hori osatzeko, udaltzaingoak eta herriko hirigintza-sailak egindako ekarpenak jasoko dira (ikus Valladoliden sortutako beldurraren espazioen mapa).

Prozesu horren ondoriozko mapa laster zabalduko da, eta interesa duen edonork ekarpenak egiteko aukera izango du, mapa osatzen jarraitzeko.

Proiektu honek Gipuzkoako Foru Aldundiko Mugikortasuneko eta Lurralde Antolaketako Departamentuaren laguntza du.

Jane Jacobsen ideiek zergatik jarraitzen dute indarrean?

Alvaro E. Olaizek Pasaiaren hitzaldian azaldu zuenez, “Jane Jacobsek aurre egin zion kontrolik gabeko hiri-hazkundeari, gentrifikazioa bezain fenomeno hiritarrari, herri eta hirien ardatz egituratzaile gisa autobia handiak eraikitzeari, aurrerapenaren sinbolo gisa autoa gehiegi erabiltzeari, edo kale hutsak erabiltzearen ideiari, paradigma eta segurtasun-berme gisa”.

Jane Jacobs-ek lortu zuen New Yorkeko Udalak Manhattango Greenwich Village auzoan proiektatutako zortzi erreiko errepide goratua eraikitzea eragoztea. Kasu gehienetan fundamentalista zen ikuspegi teknokrata aldatzen saiatu zen, garai hartako hiri-planifikatzaileek inposatzera jotzen zutena, eta hirietako giza arazoak kontuan hartzen saiatu zen hirigintza-planifikazioan.

Alvaro E. Olaizen hitzetan, “Jane Jacobs saiatu zen diseinu-printzipio berriak aplikatzen gure hiriak diseinatzeko abiapuntu gisa, kaleak eta auzoak bizitzeko eta lan egiteko leku atseginagoak eta animatuagoak izan zitezen. Leku biziak, aktiboak, jendez eta saltokiz beteak, baina aldi berean beren nortasuna eta sustrai historikoak zainduz. Paradigma-aldaketa handia, bere garaian nagusi ziren hirigintza-teorien aurka. Eta proposatzen zuen errealitate berri horretan, tokiko agintarien ekimena funtsezkoa zen burokrazia zentralizatuaren aurrean.”

Jane Jacobs hil ondoren, haren lagunek beren ideiak ohoratu nahi izan zituzten, 2007ko maiatzaren 5ean Jane’s Walk Toronton hasiz. Guztira, 27 ibilbide egin zituzten hiriko hainbat auzotan, bizi garen lekua begiratu eta sentitzeko, eta bertaratutakoekin eztabaidatu zituzten hausturak, arrakalak, istorioak eta gure bidean gertatzen den guztia. Ideia laster zabaldu zen New Yorkera eta Kanada, Chicago, New Orleans, Mumbai, Dublin, Los Angeles, Saskatoon, Kamloops eta 2011. urteaz geroztik Jabetzan, eta gero Donostian eta Gipuzkoako gainerako lurraldeetan.

Zergatik hartu du konpromisoa Impact Hub Donostiak Jane’s Walks-ekin?

Impact Hub Donostia Janeko pasealekuen nazioarteko mugimenduarekin bat egin du Jane Jacobs hirigileari omenaldia egiteko, Kanadako aktibistak proposatu zituen ideia eta begiradetan sinesgarriro sinesten duelako. Janeko pasealekuak eraldaketa sozial positiborako tresna dira, herritarren parte-hartze aktiboaren bidez.

Jane Jacobs intelektual bat izan zen, AEBetako gizarte aktibismoaren hiritar teoriko eta aitzindaria, eta joan den mendeko berrogeita hamarreko hamarkadan hasi zen lanean. Beste guztiaren gainetik hiria bere garaian gutxi batzuk bezala maitatu eta ulertu zuen pertsona izan zen arren, “Muerte y vida en las grandes ciudades” (1961) lanak ekarpen handia egin zien hirigintza-teoriei, begirada erabat soziala sartu baitzuen. Mende erdi geroago, informazio-iturri baliotsua izaten jarraitzen duen liburua, hiria ulertzen laguntzen diguna, hura arautzen duten alderdi guztiak kontuan hartuta: bizigarritasuna, trafikoa, gobernantza, planifikazioa, parte-hartzea, ekonomia, segurtasuna, etab.

Impact Hub Donostiak Donostian antolatutako Jane pasealekuen historia

Alvaro E. Olaizen bultzadari esker, geroago Víctor Aspe sartu zen (Impact Hub Donostia kooperatibako bi kideak), Janeko pasealekuak Donostian antolatzen ari dira 2012. urtetik. Lehen ibilaldia Egian egin zen (2012). Hurrengo hauek izan ziren: Parte Zaharra (2013), Altza (2014), Loiola (2015), Amara (2016), Gros (2017), Añorga (2018), Amara Berri (2019) eta edizio berezia Loiola – Txominen 2020an.

Janeko pasealekuen helburu nagusia da jendea bildu, beren komunitateei buruzko istorioak partekatu, hiriak eta/edo herriak arakatu eta bizilagunekin harremanetan jartzeko esparrua sustatzea. Jane Jacobsen hitzetan, “hirirako, partekatzeko, elkartzeko, denborarako eta norberaren bizitzarako eskubidearen aldarrikapena da”. Gainera, herritarren parte-hartzearen bidez, hirigintzaren inguruko kontzientzia kritikoa sortu nahi da, gizartearen eraldaketa positiboari begira.

2020ko ekitaldiaren kronika, Loiola auzoan: “Txomin: crónica de una transformación urbana”. Iñaki Luisek egindako bideoa (Luz Norte Films).